Στο 2ο Φιλοσοφικό Δοκίμιο, το οποίο είχε θέμα το ανθρώπινο μυαλό, είχα κάνει μια μικρή αναφορά στη μνήμη. Στο πώς αποτελεί την σπουδαιότερη δυνατότητα που προσφέρει στον άνθρωπο ο νους, και στο γιατί είναι τόσο σημαντική. Επίσης, στο 18ο Φιλοσοφικό-Λογικό δοκίμιο, είχα μιλήσει για το πώς η βελτίωση της μνημονικής ικανότητας μπορεί να προκαλέσει και βελτίωση της (υποκειμενώδους, κυρίως)ευφυΐας. Παρ'όλ'αυτά, η μνήμη είναι ένα θέμα πολύ σπουδαίο και πολύπλοκο, το οποίο χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή κι ανάλυση. Αυτό θα προσπαθήσω να πετύχω με τη σημερινή μου ανάρτηση.
Μνήμη φυσικά είναι η δυνατότητα του μυαλού να συγκρατεί πληροφορίες. Αυτό μάλλον το ξέρουν όλοι. Όπως κι όλοι ξέρουν, νομίζω, το πόσο σημαντική είναι αυτή η δυνατότητα. Ειδικά στη σημερινή εποχή, την εποχή της πληροφορίας, όπως ονομάζεται, είναι ακόμα πιο σημαντικό το να μπορεί κάποιος να κρατάει πληροφορίες μέσα του. Αυτή η δυνατότητα έχει τόσο ειδικές χρησιμότητες(πχ αν κάποιος μαθητής έχει καλή μνήμη, θα είναι ευκολότερο για αυτόν να ανταπεξέρχεται στις σχολικές υποχρεώσεις του), όσο και μια γενική χρησιμότητα: για οτιδήποτε θελήσουμε να κάνουμε, χρειαζόμαστε τις αντίστοιχες πληροφορίες. Για να ψήσουμε ένα φαγητό χρειαζόμαστε μια λίστα με τα υλικά, και οδηγίες ανάμειξής κι επεξεργασίας τους. Για να παίξουμε ένα παιχνίδι χρειαζόμαστε κάποιους κανόνες. Για να καταλάβουμε ένα κείμενο, πρέπει να γνωρίζουμε τη σημασία της κάθε λέξης. Είναι λοιπόν μάλλον ολοφάνερο, το ότι χρειαζόμαστε τις κατάλληλες πληροφορίες, για να κάνουμε οτιδήποτε. Κι επειδή οι δραστηριότητές μας(και κατά συνέπεια οι αντίστοιχες πληροφορίες) είναι πάρα πολλές, πρέπει τις περισσότερες πληροφορίες να τις κρατάμε στο μυαλό μας, για όσο τις χρειαζόμαστε, τουλάχιστον. Κι αυτός είναι ο λόγος που η μνήμη είναι κάτι τόσο εξαιρετικά σημαντικό.
Η μνήμη έχει, για μένα, (δεν υπάρχει γενική αλήθεια σε αυτά τα θέματα) δύο λειτουργίες. Η πρώτη είναι η <<αποθηκευτική>> λειτουργία. Αυτή η λειτουργία είναι αυτή στην οποία αναφέρθηκα κυρίως στην προηγούμενη παράγραφο:η δυνατότητα της μνήμης να αποθηκεύει πληροφορίες, ούτως ώστε να μπορέσει ο άνθρωπος να τις χρησιμοποιήσει κατάλληλα, για να πετύχει κάποιο σκοπό του. Η δεύτερη λειτουργία της μνήμης, είναι η <<υπενθυμιστική>> λειτουργία. Αυτή η λειτουργία μοιάζει με ένα ξυπνητήρι, το οποίο ειδοποιεί τον άνθρωπο ότι έχει φτάσει η ώρα για να κάνει κάτι. Για παράδειγμα, ειδοποιεί κάποιον ότι πέρασε η ώρα που είχε στη διάθεσή του για να ξεκουραστεί ή να διασκεδάσει, και πρέπει τώρα να επιστρέψει στη δουλειά. Κι αυτή η λειτουργία είναι εξαιρετικά σημαντική, αφού χάρη σε αυτή ο άνθρωπος μπορεί να συντονιστεί με το χρόνο και να κάνει ό,τι πρέπει να κάνει, όταν φτάσει η κατάλληλη στιγμή. Βέβαια, πρέπει να τονίσω ότι αυτές οι δύο λειτουργίες μπορεί να έχουν σχέση, αλλά δεν συνδέονται. Δηλαδή, μπορεί σε κάποιον η αποθηκευτική λειτουργία να δουλεύει άψογα, αλλά η υπενθυμιστική όχι, ή το αντίθετο. Δηλαδή, κάποιος να θυμάται πολλές πληροφορίες, αλλά συχνά να ξεχνάει να επιτελέσει κάποιες υποχρεώσεις του, ή και το αντίθετο. Νομίζω πως το σημαντικότερο είναι το πρώτο, γιατί παίζει έναν (λίγο)μεγαλύτερο ρόλο στην επιβίωση και την ευημερία του ανθρώπου, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι και το δεύτερο δεν είναι σπουδαίο. Κι οι δύο λειτουργίες της μνήμης είναι βέβαια εξαιρετικά σημαντικές κι υπάρχουν πολλές σημαντικές επιπτώσεις για το άτομο, αν δεν λειτουργούν σωστά(το ποιες είναι αυτές και το γιατί συμβαίνει αυτό, το καταλαβαίνει πιστεύω ο καθένας, οπότε δεν θα επεκταθώ εδώ).
Για αυτό το λόγο, είναι εξαιρετικά σημαντικό κάποιος να αναπτύξει τη μνήμη του, όσο περισσότερο μπορεί, τόσο για να απολαύσει τα πλεονεκτήματα του να έχει καλή μνήμη, όσο και για να αποφύγει τις επιπτώσεις της αντίθετης κατάστασης. Όσον αφορά το πώς γίνεται αυτό, δεν πρόκειται, σε πρώτη φάση, να πω κάτι καινούριο. Κι ούτε και να αφιερώσω 23 παραγράφους, όπως έκανα για την υποκειμενώδη εξυπνάδα. Τα πράγματα εδώ, είναι πιο απλά, από τη στιγμή που η μνήμη είναι μόνο νοητική κι όχι πνευματική(:νους-ψυχή) δυνατότητα, όπως η υποκειμενώδης εξυπνάδα. Για να βελτιώσει κάποιος τη μνήμη του, το πρώτο που έχει να κάνει, είναι να είναι συγκεντρωμένος, να εξετάζει σοβαρά τις διάφορες διαθέσιμες πληροφορίες και να τις επεξεργάζεται, έτσι ώστε αυτές να εντυπώνονται <<δυνατά>> μέσα του, να μη σβήνουν εύκολα. Από κει και πέρα, το βασικότερο που έχει να κάνει, είναι να την χρησιμοποιεί(είναι νομίζω φυσιολογικό, ότι κάποιος που προσπαθεί να θυμάται τις πληροφορίες που χρειάζεται, θα έχει καλύτερη μνήμη από κάποιον που τις κουβαλάει μαζί του σε σημειώσεις-αν και το μέτρο είναι να κάνουμε και τα 2). Να τη χρησιμοποιεί όσο περισσότερο μπορεί. Το σώμα αναπτύσσει όποιες ικανότητες(ή μέλη) το άτομο χρησιμοποιεί πολύ, αφού νοιώθει ότι αυτές είναι πολύ σημαντικές για την επιβίωσή του. Επομένως, όσο περισσότερο χρησιμοποιεί κάποιος τη μνήμη και στηρίζεται σε αυτή, τόσο περισσότερο θα αναπτύσσεται. Δεν αρνούμαι ότι παίζουν ρόλο και γενετικοί παράγοντες, αλλά κατά βάσει οι ικανότητες που έχει κάποιος είναι θέμα προσπάθειας. Άρα, νομίζω ότι πρέπει να κάνουμε χρήση της μνήμης μας. Για παράδειγμα, πριν ψάξουμε μια πληροφορία, που έχουμε ξεχάσει, στο ίντερνετ ή σε κάποιο βιβλίο, ας κάνουμε μια προσπάθεια να τη θυμηθούμε μόνοι μας. Ας μην τα παρατήσουμε με την πρώτη δυσκολία. Επίσης, αντί κάποιος να διαβάζει ξανά και ξανά κάτι που πρέπει για κάποιον λόγο να απομνημονεύσει, ας το διαβάσει 2-3 φορές κι ας βασιστεί στη μνήμη του για να το θυμηθεί, όταν θα χρειαστεί. Μπορεί τις πρώτες φορές να αποτύχει, αν αρχικά δεν έχει καλή μνήμη, αλλά σταδιακά θα βελτιώνεται. Είναι ένας νόμος, το ότι, όποιος δουλεύει, βελτιώνεται με τον καιρό. Βέβαια, όπως ανέφερα στο 8ο ψυχολογικό δοκίμιο(προ-τελευταία παράγραφος), θα πρέπει να πιστεύει στην επιτυχία, ειδάλλως, η απαισιοδοξία μπορεί να είναι αρκετή, ώστε να τον οδηγήσει στην αποτυχία. Τελειώνοντας, σε πρώτη φάση, με αυτό το θέμα, θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι εξυπνάδα και μνήμη είναι δύο πράγματα αλληλένδετα, οπότε, όπως μπορεί κάποιος να αναπτύξει την εξυπνάδα του βελτιώνοντας τη μνήμη του, έτσι μπορεί να κάνει και το αντίθετο(να βελτιώσει τη μνήμη του αναπτύσσοντας την εξυπνάδα του).
Η προηγούμενη παράγραφος απλά ενσωμάτωσε κάποιες βασικές αρχές(1: οι διάφορες ικανότητες κατακτώνται με τη χρήση τους-προπόνηση και 2:πρέπει να πιστεύουμε στην επιτυχία, ώστε να έρθει αυτή) της φιλοσοφίας μου, στο θέμα <<μνήμη>>, ώστε να δώσει απαντήσεις σε κάποια ερωτήματα. Υπάρχουν όμως και δύο ακόμα τεχνικές, οι οποίες αφορούν ξεκάθαρα και συγκεκριμένα αυτό το θέμα. Η πρώτη είναι αυτή που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε <<αντίστροφη πορεία των σκέψεων>>. Η αντίστροφη πορεία των σκέψεων είναι μια απλή τεχνική, κι εφαρμόσιμη από τον καθένα, η οποία μπορεί όχι μόνο να βελτιώσει(και σε μεγάλο βαθμό) τη μνήμη, κάτι που αποτελεί το βασικό ζητούμενο αυτού του κειμένου, αλλά και να βοηθήσει τον άνθρωπο να ξεμπλέξει τις σκέψεις του και να καταλάβει καλύτερα τον τρόπο σκέψης του. Όπως ίσως καταλάβει κάποιος από το όνομα, η τεχνική αυτή αφορά την προσπάθεια του ατόμου, ξεκινώντας από τη σκέψη στην οποία βρίσκεται, να επιστρέψει στην πρώτη του σκέψη. Αυτό θα γίνει πιο ξεκάθαρο με ένα παράδειγμα. Ας πούμε ότι κάποιος ακούει στην τηλεόραση ότι έγιναν επεισόδια σε κάποιον ποδοσφαιρικό αγώνα κι αυτή η πληροφορία πυροδοτεί στο μυαλό του την εξής σκέψη: <<Πάλι επεισόδια έγιναν. Αυτά γίνονται όταν οι άνθρωποι είναι αμόρφωτα ζώα>>(1η σκέψη). Έπειτα, σκέφτεται:<<Μα πώς να μην είναι οι άνθρωποι αμόρφωτα ζώα, όταν η εκπαίδευση έχει αυτά τα χάλια>>(2η σκέψη). Στη συνέχεια:<<Λες και πάει τίποτα καλά σε αυτή τη χώρα>>(3η σκέψη). Μετά:<<Οι πολιτικοί φταίνε για όλα, που το μόνο που τους νοιάζει είναι να πλουτίζουν>>(4η σκέψη). Κι ύστερα:<<Και γενικά βέβαια, μόνη αξία που υπάρχει σήμερα είναι το χρήμα>>(5η σκέψη). Αυτό το παράδειγμα ίσως παραείναι απλό, επειδή αφενός κάθε σκέψη εκφράζεται με μόνο μία πρόταση(σχεδόν ποτέ δε γίνεται αυτό) κι αφετέρου αποτελείται από μόνο 5 σκέψεις, είναι όμως αρκετά καλό για το σκοπό που το θέλω. Βλέπουμε λοιπόν, πώς μπορεί κάποιος να ξεκινήσει από ένα θέμα(τα επεισόδια που έγιναν σε ένα ποσοσφαιρικό αγώνα) και να καταλήξει σε ένα άσχετο θέμα(ότι η μόνη αξία που υπάρχει σήμερα είναι το χρήμα) με το πρώτο. Και φυσικά, δεν είναι καθόλου δύσκολο για κάποιον να εκτελέσει την παραπάνω ακολουθία σκέψεων. Είναι όμως πολύ δυσκολότερο, ειδικά σε πραγματικές συνθήκες(το παράδειγμα παραείναι απλό, για τους λόγους που είπα), να προσπαθήσει κάποιος, ευρισκόμενος στην 5η σκέψη, να προσπαθήσει να πάει στην 4η, από εκεί στην 3η, από εκεί στη 2η και τελικά να καταλήξει και πάλι στη πρώτη. Όσο δύσκολο κι αν είναι όμως, έχει πολλά οφέλη. Όχι μόνο ότι θα ικανοποιήσει την περιέργεια που ίσως νοιώθει ενώ κάνει την 5η(ή, εν πάσει περιπτώσει, την τελευταία στη σειρά) σκέψη κι αναρωτηθεί:<<πώς μου ήρθε τώρα αυτό>>, αλλά επίσης θα βελτιώσει τη μνήμη του και την κατανόησή του για τον τρόπο που σκέφτεται.
Η δεύτερη τεχνική, για την οποία θα μιλήσω, είναι η <<τεχνική των συνειρμών>> ή αλλιώς η <<τεχνική της συμπερασματικής αναπαράστασης των εκλιπόντων κομματιών του παζλ>>. Η τεχνική των συνειρμών αφορά κυρίως το πώς μπορούμε να ανακαλέσουμε μνήμες που έχουμε χάσει, βασιζόμενοι σε κάποιες άλλες που έχουμε, οι οποίες είναι σχετικές με τις πρώτες. Είναι σαν να έχουμε τα 10 από τα 20 κομμάτια ενός παζλ, να ξέρουμε σε ποια θέση πρέπει να τα τοποθετήσουμε, και κοιτάζοντας αυτά, να προσπαθήσουμε να φανταστούμε ποια είναι τα υπόλοιπα, πού πρέπει να μπουν και, τελικά, την εικόνα που αναπαριστά το παζλ(εξού και το 2ο όνομα της διαδικασίας). Ή θα μπορούσαμε να την παρομοιάσουμε με μια αρχαιολογική ανασκαφή, που από τα ευρήματα που έχουμε, προσπαθούμε να αντλήσουμε πιο γενικές πληροφορίες για ένα θέμα, συνδέοντάς τα κατάλληλα. Είναι μια διαδικασία που κυρίως βοηθάει στο να ανακαλέσουμε μνήμες που έχουμε χάσει, σχετικά με κάποιο θέμα, βασιζόμενοι σε αυτές που έχουμε σε αυτό, παρά σε αυτή καθαυτή τη βελτίωση της μνήμης(βέβαια από τη στιγμή που και σε αυτή την περίπτωση κάνουμε χρήση της μνήμης μας, αυτομάτως επιτυγχάνεται κι η βελτίωσή της). Θεωρώ σκόπιμο να παραθέσω ένα παράδειγμα, το οποίο προέρχεται από την προσωπική μου εμπειρία, προκειμένου να ξεκαθαρίσω τι εννοώ. Η αλήθεια είναι ότι είναι κάπως εκτενές, αλλά θεωρώ ότι είναι διαφωτιστικό κι επίσης δείχνει ότι, από τη στιγμή που μπόρεσα εγώ να κάνω κάτι τέτοιο, μπορούν όλοι. Και τονίζω ότι χρησιμοποιώ αυτή την τεχνική αρκετά συχνά, και κάποιες φορές για πιο σημαντικά θέματα από την απλή ικανοποίηση μιας περιέργειας, όπως συνέβη με το παρακάτω παράδειγμα.
Πρόσφατα, είδα τις ταινίες του Χάρι Πότερ. Ο Χάρι Πότερ αποτέλεσε ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία κι έτσι, βλέποντας τις ταινίες, θυμήθηκα τα παλιά και θέλησα να θυμηθώ πότε ήταν που διάβασα αυτά τα βιβλία(το καθένα από αυτά). Σε πρώτη φάση, το μόνο που θυμόμουν, είναι ότι τα 6 από τα 7 τα διάβασα στο δημοτικό, από την τρίτη ως την έκτη τάξη. Ήθελα όμως να θυμηθώ ακριβώς σε ποια περίοδο το καθένα. Φυσικά, ήταν αδύνατο να θυμηθώ κάτι τέτοιο, έτσι. Προσπάθησα λοιπόν να συγκεντρώσω τα, βασιζόμενα σε εικόνες, χρονολογικά στοιχεία που είχα για το καθένα.
1ο βιβλίο:Θυμόμουν ότι το διάβαζα με τη μητέρα μου και την αδερφή μου κάποια Χριστούγεννα, ή όταν πήγαινα τρίτη(2003), ή όταν πήγαινα τετάρτη(2004) δημοτικού.
2ο βιβλίο:Θυμόμουν ότι το πρώτο μισό το διάβαζα κάποιο χειμώνα-άνοιξη(το θυμάμαι γιατί πήγαινα κολυμβητήριο τότε και το έπαιρνα μαζί μου ή το διάβαζα πριν πάω) και το 2ο μισό το επόμενο καλοκαίρι(το θυμάμαι επειδή θυμάμαι μια χαρακτηριστική σκηνή, που ενώ διάβαζα ένα συγκεκριμένο απόσπασμα στο μπαλκόνι ένα καλοκαιρινό απόγευμα, τρώγοντας, μου μίλησε ένας φίλος μου, ο οποίος περνούσε από κάτω).
3ο βιβλίο:Για αυτό θυμόμουν ότι το διάβαζα καλοκαίρι. Το θυμόμουν επειδή μου ήρθε στο μυαλό ένα απόσπασμα που διάβαζα καθώς πήγαινα ένα καλοκαιρινό πρωινό στο σπίτι της γιαγιάς μου.
4ο βιβλίο:Αυτό θυμόμουν ότι τη μέρα που το τέλειωσα, τέλειωσα και την δευτέρα τάξη στα αγγλικά(αυτό έγινε τον Αύγουστο του 2005-1ο συγκεκριμένο χρονολογικό στοιχείο, συγκεκριμένη χρονολογία, κι όχι απλά μια εποχή).
5ο βιβλίο:Θυμάμαι ότι το διάβαζα τον επόμενο χειμώνα(γενικά, όποτε λέω χειμώνα, εννοώ όλη τη σχολική περίοδο, όχι μόνο Δεκέμβριο-Ιανουάριο-Φεβρουάριο), από το καλοκαίρι που διάβασα το 4ο. Ο βασικός λόγος που το θυμάμαι, είναι ότι με θυμάμαι να διαβάζω ένα συγκεκριμένο απόσπασμα, καθισμένος σε μια άδεια αίθουσα στο κολυμβητήριό μου, πριν κάνω <<μάθημα>>.
6ο βιβλίο:Θυμάμαι ότι το διάβασα σε ένα(μόλις) σαββατοκύριακο, το οποίο είχε έρθει επίσκεψη ένας φίλος του πατέρα μου κι είχαμε δει ένα ματς(που θυμήθηκα ποιο ήταν, έψαξα και βρήκα ότι παίκτηκε στις 19 Νοεμβρίου του 2005(-2ο συγκεκριμένο χρονολογικό στοιχείο))
7ο Βιβλίο:Θυμάμαι ότι το πήρα με το που βγήκε(κάτι που έγινε, όπως είδα κάνοντας μια <<μίνι>> έρευνα στο google, το Νοέμβριο του 2007)
Επομένως, αν <<πλέξουμε>> όλα αυτά τα στοιχεία μεταξύ τους(δε θυμάμαι βέβαια μόνο αυτά, αλλά αυτά αρκούν, δε χρειάζεται να πω περισσότερα λοιπόν εδώ), έχουμε τα εξής αποτελέσματα:
α)Το τέταρτο βιβλίο το διάβασα το καλοκαίρι του 2005(όταν ήμουν 10 χρονών κι είχα τελειώσει την τετάρτη δημοτικού).
β)Αφού το δεύτερο το διάβασα την επόμενη χρονιά από το πρώτο, και το πρώτο το διάβασα όταν πήγαινα τρίτη η τετάρτη, αυτό σημαίνει ότι(από τη στιγμή που το καλοκαίρι μετά την τετάρτη διάβασα το 4ο) ότι το πρώτο το διάβασα τα Χριστούγεννα του 2003(όταν πήγαινα τρίτη) και το δεύτερο την επόμενη χρονιά(χειμώνας-καλοκαίρι του 2005)
γ)Το τρίτο το διάβασα το καλοκαίρι του 2005, ανάμεσα στο 2ο και το 3ο
δ)Το πέμπτο και το έκτο τα διάβασα το φθινόπωρο του 2005, όταν πήγαινα πέμπτη
ε)Το έβδομο το διάβασα το Νοέμβριο του 2007(όταν πήγαινα πρώτη Γυμνασίου).
Έτσι, μέσω αυτής της διαδικασίας, κατάφερα να ανακαλύψω και τα υπόλοιπα <<κομμάτια του παζλ>> και να <<θυμηθώ>> σε τι ηλικία διάβασα το κάθε βιβλίο. Ενώ αρχικά, το μόνο που θυμόμουν συγκεκριμένα ήταν ότι διάβασα το 4ο το καλοκαίρι του 2005, σε ηλικία 10 ετών.
Τελείωνοντας την αναφορά μου στην <<τεχνική των συνειρμών>>, θέλω να τονίσω ότι πιστεύω πως, αν και μπορεί κάποιες φορές να είναι δύσκολο να πραγματοποιηθεί, είναι μια εξαιρετικά χρήσιμη τεχνική, η οποία τις περισσότερες φορές έχει αποτέλεσμα, καθώς, ακόμα κι αν κάποιος δεν θυμάται όσα θα ήθελε για ένα θέμα, αποκλείεται να μη θυμάται τίποτα. Είναι πολύ πιθανό, ακόμα κι από αυτά τα λίγα που θυμάται, αν τα ενώσει σωστά, να καταφέρει να φτάσει στην πληροφορία που επιθυμεί, όχι ενθυμούμενός τη απευθείας, αλλά ανακαλύπτοντάς τη μέσω της εις άτοπον απαγωγής(πχ εγώ ήξερα ότι το πρώτο βιβλίο το διάβασα ή στην τρίτη ή στην τετάρτη δημοτικού-από τη στιγμή που το δεύτερο θυμόμουν ότι το είχα διαβάσει ένα χρόνο μετά και ανακάλυψα, συνδυάζοντάς το με το γεγονός ότι άρχισα να το διαβάζω το χειμώνα, πριν το καλοκαίρι του 2005, δηλαδή στην τετάρτη δημοτικού, κατάλαβα ότι το πρώτο το διάβασα στην τρίτη).
Πριν τελειώσω και το σημερινό μου κείμενο, θα ήθελα να αναφερθώ και σε κάτι που ίσως έπρεπε να πω νωρίτερα, αλλά ήθελα πρώτα να μιλήσω για την τεχνική των συνειρμών. Τώρα, είναι πολύ σημαντικό να μιλήσουμε και για το ποιο είναι το μέτρο στην περίπτωση της μνήμης. Έκανα πριν μια μικρή αναφορά σε αυτό, λέγοντας ότι το μέτρο είναι να κρατάμε τις πληροφορίες και στο κεφάλι μας, αλλά και γραπτά, με τη μορφή σημειώσεων. Το καλύτερο βέβαια είναι να χρησιμοποιούμε τη μνήμη μας, αφού πρακτικά είναι αδύνατον να κρατήσουμε σημειώσεις για όλα τα θέματα που μας ενδιαφέρουν, οπότε, από τη στιγμή που αναγκαστικά θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε κάποτε τη μνήμη μας, θα πρέπει να την έχουμε εξασκήσει, ώστε να δουλεύει σωστά. Κι ο καλύτερος τρόπος να το κάνουμε αυτό, θα είναι να τη χρησιμοποιούμε και να βασιζόμαστε σε αυτή όσο περισσότερο μπορούμε. Όμως, ούτε και στη μνήμη μας μπορούμε να χωρέσουμε όλες τις πληροφορίες. Αυτό σημαίνει, ότι θα πρέπει να μοιράσουμε κατά κάποιον τρόπο τις πληροφορίες, άλλες να τις έχουμε στη μνήμη μας, κι άλλες σε γραπτές σημειώσεις ή βιβλία. Αρχικά, υπάρχουν οι πληροφορίες που πρέπει(για κάποιους λόγους) να θυμόμαστε οπωσδήποτε. Αυτές, το καλύτερο είναι να τις αποθηκεύουμε και στη μνήμη μας, και γραπτά, ώστε να σιγουρέψουμε ότι δεν θα τις χάσουμε. Από κει και πέρα, υπάρχει η κατηγορία των πληροφοριών που είτε δεν είναι τόσο σημαντικές, είτε είναι εύκολο να τις ξαναβρούμε, ακόμα κι αν τις χάσουμε. Αυτές τις πληροφορίες, δεν είναι αναγκαίο να τις συγκρατούμε, και στη μνήμη μας, και γραπτά. Θα έλεγα ότι αυτή η κατηγορία, χωρίζεται σε δύο υπό-κατηγορίες, αυτές που τις χρειαζόμαστε συχνά/για μια ευρεία γκάμα δραστηριοτήτων, κι αυτές που τις χρειαζόμαστε σπανιότερα/για συγκεκριμένες δραστηριότητες. Τις πρώτες είναι καλύτερα να τις έχουμε στο μυαλό μας, ώστε να μη χρειάζεται να τις ψάχνουμε συνέχεια, ενώ τις δεύτερες καλύτερα να τις έχουμε καταγεγραμμένες, ώστε να μην καταλαμβάνουν χώρο στο μυαλό μας, χώρο που θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε για πληροφορίες της πρώτης κατηγορίας ή της πρώτης υπό-κατηγορίας της δεύτερης κατηγορίας, αφού δυστυχώς, όσο καλή μνήμη κι αν έχει κάποιος, δεν μπορεί να θυμάται τα πάντα(πιστεύω πως, για να αποθηκεύσουμε μια νέα πληροφορία, πρέπει να <<σβήσουμε>> μια άλλη(τουλάχιστον από το <<συνειδητό>>, κατά τον Freud, μέρος της συνείδησης), ακόμα κι αν δεν αντιλαμβανόμαστε αυτό το <<σβήσιμο>>). Πριν κλείσω και με αυτό το θέμα, θέλω να πω και κάτι τελευταίο. Ποτέ δεν πρέπει να αφεθούμε να ξεχάσουμε όλες τις πληροφορίες για κάποιο θέμα. Ακόμα και για αυτά που δεν μας φαίνονται σημαντικά, πρέπει να κρατάμε έστω και κάποιες βασικές σημειώσεις(είναι καλύτερο να κρατάμε σημειώσεις, γιατί δεν υπάρχει και τόσο περιορισμένος <<χώρος>> σε αυτές, όσο στο μυαλό, αλλά καλύτερα να θυμόμαστε και κάποια λίγα πράγματα, σε περίπτωση που οι σημειώσεις χαθούν), ώστε σε περίπτωση που χρειαστεί να θυμηθούμε κάτι σχετικό με αυτά στο μέλλον, να μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την τεχνική των συνειρμών.
Φαντάζομαι ότι όλοι γνωρίζουν τι είναι η μνήμη και ποια η σημασία της. Σκοπός αυτού του κειμένου ήταν να την διασαφηνίσω ακόμα περισσότερο, αλλά και να εξηγήσω το πώς(κατά τη γνώμη-εμπειρία μου), μπορεί κάποιος να τη βελτιώσει(μπορεί να δυσκολευτεί-αρχικά- να το κάνει, αλλά αξίζει τον κόπο), αλλά και να τη χρησιμοποιήσει αποτελεσματικότερα. Ελπίζω να τον πέτυχα και συμβουλεύω τον καθένα να βελτιώσει τη μνήμη του-είναι ευεργετικό.
Homo Cogitans
Μνήμη φυσικά είναι η δυνατότητα του μυαλού να συγκρατεί πληροφορίες. Αυτό μάλλον το ξέρουν όλοι. Όπως κι όλοι ξέρουν, νομίζω, το πόσο σημαντική είναι αυτή η δυνατότητα. Ειδικά στη σημερινή εποχή, την εποχή της πληροφορίας, όπως ονομάζεται, είναι ακόμα πιο σημαντικό το να μπορεί κάποιος να κρατάει πληροφορίες μέσα του. Αυτή η δυνατότητα έχει τόσο ειδικές χρησιμότητες(πχ αν κάποιος μαθητής έχει καλή μνήμη, θα είναι ευκολότερο για αυτόν να ανταπεξέρχεται στις σχολικές υποχρεώσεις του), όσο και μια γενική χρησιμότητα: για οτιδήποτε θελήσουμε να κάνουμε, χρειαζόμαστε τις αντίστοιχες πληροφορίες. Για να ψήσουμε ένα φαγητό χρειαζόμαστε μια λίστα με τα υλικά, και οδηγίες ανάμειξής κι επεξεργασίας τους. Για να παίξουμε ένα παιχνίδι χρειαζόμαστε κάποιους κανόνες. Για να καταλάβουμε ένα κείμενο, πρέπει να γνωρίζουμε τη σημασία της κάθε λέξης. Είναι λοιπόν μάλλον ολοφάνερο, το ότι χρειαζόμαστε τις κατάλληλες πληροφορίες, για να κάνουμε οτιδήποτε. Κι επειδή οι δραστηριότητές μας(και κατά συνέπεια οι αντίστοιχες πληροφορίες) είναι πάρα πολλές, πρέπει τις περισσότερες πληροφορίες να τις κρατάμε στο μυαλό μας, για όσο τις χρειαζόμαστε, τουλάχιστον. Κι αυτός είναι ο λόγος που η μνήμη είναι κάτι τόσο εξαιρετικά σημαντικό.
Η μνήμη έχει, για μένα, (δεν υπάρχει γενική αλήθεια σε αυτά τα θέματα) δύο λειτουργίες. Η πρώτη είναι η <<αποθηκευτική>> λειτουργία. Αυτή η λειτουργία είναι αυτή στην οποία αναφέρθηκα κυρίως στην προηγούμενη παράγραφο:η δυνατότητα της μνήμης να αποθηκεύει πληροφορίες, ούτως ώστε να μπορέσει ο άνθρωπος να τις χρησιμοποιήσει κατάλληλα, για να πετύχει κάποιο σκοπό του. Η δεύτερη λειτουργία της μνήμης, είναι η <<υπενθυμιστική>> λειτουργία. Αυτή η λειτουργία μοιάζει με ένα ξυπνητήρι, το οποίο ειδοποιεί τον άνθρωπο ότι έχει φτάσει η ώρα για να κάνει κάτι. Για παράδειγμα, ειδοποιεί κάποιον ότι πέρασε η ώρα που είχε στη διάθεσή του για να ξεκουραστεί ή να διασκεδάσει, και πρέπει τώρα να επιστρέψει στη δουλειά. Κι αυτή η λειτουργία είναι εξαιρετικά σημαντική, αφού χάρη σε αυτή ο άνθρωπος μπορεί να συντονιστεί με το χρόνο και να κάνει ό,τι πρέπει να κάνει, όταν φτάσει η κατάλληλη στιγμή. Βέβαια, πρέπει να τονίσω ότι αυτές οι δύο λειτουργίες μπορεί να έχουν σχέση, αλλά δεν συνδέονται. Δηλαδή, μπορεί σε κάποιον η αποθηκευτική λειτουργία να δουλεύει άψογα, αλλά η υπενθυμιστική όχι, ή το αντίθετο. Δηλαδή, κάποιος να θυμάται πολλές πληροφορίες, αλλά συχνά να ξεχνάει να επιτελέσει κάποιες υποχρεώσεις του, ή και το αντίθετο. Νομίζω πως το σημαντικότερο είναι το πρώτο, γιατί παίζει έναν (λίγο)μεγαλύτερο ρόλο στην επιβίωση και την ευημερία του ανθρώπου, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι και το δεύτερο δεν είναι σπουδαίο. Κι οι δύο λειτουργίες της μνήμης είναι βέβαια εξαιρετικά σημαντικές κι υπάρχουν πολλές σημαντικές επιπτώσεις για το άτομο, αν δεν λειτουργούν σωστά(το ποιες είναι αυτές και το γιατί συμβαίνει αυτό, το καταλαβαίνει πιστεύω ο καθένας, οπότε δεν θα επεκταθώ εδώ).
Για αυτό το λόγο, είναι εξαιρετικά σημαντικό κάποιος να αναπτύξει τη μνήμη του, όσο περισσότερο μπορεί, τόσο για να απολαύσει τα πλεονεκτήματα του να έχει καλή μνήμη, όσο και για να αποφύγει τις επιπτώσεις της αντίθετης κατάστασης. Όσον αφορά το πώς γίνεται αυτό, δεν πρόκειται, σε πρώτη φάση, να πω κάτι καινούριο. Κι ούτε και να αφιερώσω 23 παραγράφους, όπως έκανα για την υποκειμενώδη εξυπνάδα. Τα πράγματα εδώ, είναι πιο απλά, από τη στιγμή που η μνήμη είναι μόνο νοητική κι όχι πνευματική(:νους-ψυχή) δυνατότητα, όπως η υποκειμενώδης εξυπνάδα. Για να βελτιώσει κάποιος τη μνήμη του, το πρώτο που έχει να κάνει, είναι να είναι συγκεντρωμένος, να εξετάζει σοβαρά τις διάφορες διαθέσιμες πληροφορίες και να τις επεξεργάζεται, έτσι ώστε αυτές να εντυπώνονται <<δυνατά>> μέσα του, να μη σβήνουν εύκολα. Από κει και πέρα, το βασικότερο που έχει να κάνει, είναι να την χρησιμοποιεί(είναι νομίζω φυσιολογικό, ότι κάποιος που προσπαθεί να θυμάται τις πληροφορίες που χρειάζεται, θα έχει καλύτερη μνήμη από κάποιον που τις κουβαλάει μαζί του σε σημειώσεις-αν και το μέτρο είναι να κάνουμε και τα 2). Να τη χρησιμοποιεί όσο περισσότερο μπορεί. Το σώμα αναπτύσσει όποιες ικανότητες(ή μέλη) το άτομο χρησιμοποιεί πολύ, αφού νοιώθει ότι αυτές είναι πολύ σημαντικές για την επιβίωσή του. Επομένως, όσο περισσότερο χρησιμοποιεί κάποιος τη μνήμη και στηρίζεται σε αυτή, τόσο περισσότερο θα αναπτύσσεται. Δεν αρνούμαι ότι παίζουν ρόλο και γενετικοί παράγοντες, αλλά κατά βάσει οι ικανότητες που έχει κάποιος είναι θέμα προσπάθειας. Άρα, νομίζω ότι πρέπει να κάνουμε χρήση της μνήμης μας. Για παράδειγμα, πριν ψάξουμε μια πληροφορία, που έχουμε ξεχάσει, στο ίντερνετ ή σε κάποιο βιβλίο, ας κάνουμε μια προσπάθεια να τη θυμηθούμε μόνοι μας. Ας μην τα παρατήσουμε με την πρώτη δυσκολία. Επίσης, αντί κάποιος να διαβάζει ξανά και ξανά κάτι που πρέπει για κάποιον λόγο να απομνημονεύσει, ας το διαβάσει 2-3 φορές κι ας βασιστεί στη μνήμη του για να το θυμηθεί, όταν θα χρειαστεί. Μπορεί τις πρώτες φορές να αποτύχει, αν αρχικά δεν έχει καλή μνήμη, αλλά σταδιακά θα βελτιώνεται. Είναι ένας νόμος, το ότι, όποιος δουλεύει, βελτιώνεται με τον καιρό. Βέβαια, όπως ανέφερα στο 8ο ψυχολογικό δοκίμιο(προ-τελευταία παράγραφος), θα πρέπει να πιστεύει στην επιτυχία, ειδάλλως, η απαισιοδοξία μπορεί να είναι αρκετή, ώστε να τον οδηγήσει στην αποτυχία. Τελειώνοντας, σε πρώτη φάση, με αυτό το θέμα, θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι εξυπνάδα και μνήμη είναι δύο πράγματα αλληλένδετα, οπότε, όπως μπορεί κάποιος να αναπτύξει την εξυπνάδα του βελτιώνοντας τη μνήμη του, έτσι μπορεί να κάνει και το αντίθετο(να βελτιώσει τη μνήμη του αναπτύσσοντας την εξυπνάδα του).
Η προηγούμενη παράγραφος απλά ενσωμάτωσε κάποιες βασικές αρχές(1: οι διάφορες ικανότητες κατακτώνται με τη χρήση τους-προπόνηση και 2:πρέπει να πιστεύουμε στην επιτυχία, ώστε να έρθει αυτή) της φιλοσοφίας μου, στο θέμα <<μνήμη>>, ώστε να δώσει απαντήσεις σε κάποια ερωτήματα. Υπάρχουν όμως και δύο ακόμα τεχνικές, οι οποίες αφορούν ξεκάθαρα και συγκεκριμένα αυτό το θέμα. Η πρώτη είναι αυτή που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε <<αντίστροφη πορεία των σκέψεων>>. Η αντίστροφη πορεία των σκέψεων είναι μια απλή τεχνική, κι εφαρμόσιμη από τον καθένα, η οποία μπορεί όχι μόνο να βελτιώσει(και σε μεγάλο βαθμό) τη μνήμη, κάτι που αποτελεί το βασικό ζητούμενο αυτού του κειμένου, αλλά και να βοηθήσει τον άνθρωπο να ξεμπλέξει τις σκέψεις του και να καταλάβει καλύτερα τον τρόπο σκέψης του. Όπως ίσως καταλάβει κάποιος από το όνομα, η τεχνική αυτή αφορά την προσπάθεια του ατόμου, ξεκινώντας από τη σκέψη στην οποία βρίσκεται, να επιστρέψει στην πρώτη του σκέψη. Αυτό θα γίνει πιο ξεκάθαρο με ένα παράδειγμα. Ας πούμε ότι κάποιος ακούει στην τηλεόραση ότι έγιναν επεισόδια σε κάποιον ποδοσφαιρικό αγώνα κι αυτή η πληροφορία πυροδοτεί στο μυαλό του την εξής σκέψη: <<Πάλι επεισόδια έγιναν. Αυτά γίνονται όταν οι άνθρωποι είναι αμόρφωτα ζώα>>(1η σκέψη). Έπειτα, σκέφτεται:<<Μα πώς να μην είναι οι άνθρωποι αμόρφωτα ζώα, όταν η εκπαίδευση έχει αυτά τα χάλια>>(2η σκέψη). Στη συνέχεια:<<Λες και πάει τίποτα καλά σε αυτή τη χώρα>>(3η σκέψη). Μετά:<<Οι πολιτικοί φταίνε για όλα, που το μόνο που τους νοιάζει είναι να πλουτίζουν>>(4η σκέψη). Κι ύστερα:<<Και γενικά βέβαια, μόνη αξία που υπάρχει σήμερα είναι το χρήμα>>(5η σκέψη). Αυτό το παράδειγμα ίσως παραείναι απλό, επειδή αφενός κάθε σκέψη εκφράζεται με μόνο μία πρόταση(σχεδόν ποτέ δε γίνεται αυτό) κι αφετέρου αποτελείται από μόνο 5 σκέψεις, είναι όμως αρκετά καλό για το σκοπό που το θέλω. Βλέπουμε λοιπόν, πώς μπορεί κάποιος να ξεκινήσει από ένα θέμα(τα επεισόδια που έγιναν σε ένα ποσοσφαιρικό αγώνα) και να καταλήξει σε ένα άσχετο θέμα(ότι η μόνη αξία που υπάρχει σήμερα είναι το χρήμα) με το πρώτο. Και φυσικά, δεν είναι καθόλου δύσκολο για κάποιον να εκτελέσει την παραπάνω ακολουθία σκέψεων. Είναι όμως πολύ δυσκολότερο, ειδικά σε πραγματικές συνθήκες(το παράδειγμα παραείναι απλό, για τους λόγους που είπα), να προσπαθήσει κάποιος, ευρισκόμενος στην 5η σκέψη, να προσπαθήσει να πάει στην 4η, από εκεί στην 3η, από εκεί στη 2η και τελικά να καταλήξει και πάλι στη πρώτη. Όσο δύσκολο κι αν είναι όμως, έχει πολλά οφέλη. Όχι μόνο ότι θα ικανοποιήσει την περιέργεια που ίσως νοιώθει ενώ κάνει την 5η(ή, εν πάσει περιπτώσει, την τελευταία στη σειρά) σκέψη κι αναρωτηθεί:<<πώς μου ήρθε τώρα αυτό>>, αλλά επίσης θα βελτιώσει τη μνήμη του και την κατανόησή του για τον τρόπο που σκέφτεται.
Η δεύτερη τεχνική, για την οποία θα μιλήσω, είναι η <<τεχνική των συνειρμών>> ή αλλιώς η <<τεχνική της συμπερασματικής αναπαράστασης των εκλιπόντων κομματιών του παζλ>>. Η τεχνική των συνειρμών αφορά κυρίως το πώς μπορούμε να ανακαλέσουμε μνήμες που έχουμε χάσει, βασιζόμενοι σε κάποιες άλλες που έχουμε, οι οποίες είναι σχετικές με τις πρώτες. Είναι σαν να έχουμε τα 10 από τα 20 κομμάτια ενός παζλ, να ξέρουμε σε ποια θέση πρέπει να τα τοποθετήσουμε, και κοιτάζοντας αυτά, να προσπαθήσουμε να φανταστούμε ποια είναι τα υπόλοιπα, πού πρέπει να μπουν και, τελικά, την εικόνα που αναπαριστά το παζλ(εξού και το 2ο όνομα της διαδικασίας). Ή θα μπορούσαμε να την παρομοιάσουμε με μια αρχαιολογική ανασκαφή, που από τα ευρήματα που έχουμε, προσπαθούμε να αντλήσουμε πιο γενικές πληροφορίες για ένα θέμα, συνδέοντάς τα κατάλληλα. Είναι μια διαδικασία που κυρίως βοηθάει στο να ανακαλέσουμε μνήμες που έχουμε χάσει, σχετικά με κάποιο θέμα, βασιζόμενοι σε αυτές που έχουμε σε αυτό, παρά σε αυτή καθαυτή τη βελτίωση της μνήμης(βέβαια από τη στιγμή που και σε αυτή την περίπτωση κάνουμε χρήση της μνήμης μας, αυτομάτως επιτυγχάνεται κι η βελτίωσή της). Θεωρώ σκόπιμο να παραθέσω ένα παράδειγμα, το οποίο προέρχεται από την προσωπική μου εμπειρία, προκειμένου να ξεκαθαρίσω τι εννοώ. Η αλήθεια είναι ότι είναι κάπως εκτενές, αλλά θεωρώ ότι είναι διαφωτιστικό κι επίσης δείχνει ότι, από τη στιγμή που μπόρεσα εγώ να κάνω κάτι τέτοιο, μπορούν όλοι. Και τονίζω ότι χρησιμοποιώ αυτή την τεχνική αρκετά συχνά, και κάποιες φορές για πιο σημαντικά θέματα από την απλή ικανοποίηση μιας περιέργειας, όπως συνέβη με το παρακάτω παράδειγμα.
Πρόσφατα, είδα τις ταινίες του Χάρι Πότερ. Ο Χάρι Πότερ αποτέλεσε ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία κι έτσι, βλέποντας τις ταινίες, θυμήθηκα τα παλιά και θέλησα να θυμηθώ πότε ήταν που διάβασα αυτά τα βιβλία(το καθένα από αυτά). Σε πρώτη φάση, το μόνο που θυμόμουν, είναι ότι τα 6 από τα 7 τα διάβασα στο δημοτικό, από την τρίτη ως την έκτη τάξη. Ήθελα όμως να θυμηθώ ακριβώς σε ποια περίοδο το καθένα. Φυσικά, ήταν αδύνατο να θυμηθώ κάτι τέτοιο, έτσι. Προσπάθησα λοιπόν να συγκεντρώσω τα, βασιζόμενα σε εικόνες, χρονολογικά στοιχεία που είχα για το καθένα.
1ο βιβλίο:Θυμόμουν ότι το διάβαζα με τη μητέρα μου και την αδερφή μου κάποια Χριστούγεννα, ή όταν πήγαινα τρίτη(2003), ή όταν πήγαινα τετάρτη(2004) δημοτικού.
2ο βιβλίο:Θυμόμουν ότι το πρώτο μισό το διάβαζα κάποιο χειμώνα-άνοιξη(το θυμάμαι γιατί πήγαινα κολυμβητήριο τότε και το έπαιρνα μαζί μου ή το διάβαζα πριν πάω) και το 2ο μισό το επόμενο καλοκαίρι(το θυμάμαι επειδή θυμάμαι μια χαρακτηριστική σκηνή, που ενώ διάβαζα ένα συγκεκριμένο απόσπασμα στο μπαλκόνι ένα καλοκαιρινό απόγευμα, τρώγοντας, μου μίλησε ένας φίλος μου, ο οποίος περνούσε από κάτω).
3ο βιβλίο:Για αυτό θυμόμουν ότι το διάβαζα καλοκαίρι. Το θυμόμουν επειδή μου ήρθε στο μυαλό ένα απόσπασμα που διάβαζα καθώς πήγαινα ένα καλοκαιρινό πρωινό στο σπίτι της γιαγιάς μου.
4ο βιβλίο:Αυτό θυμόμουν ότι τη μέρα που το τέλειωσα, τέλειωσα και την δευτέρα τάξη στα αγγλικά(αυτό έγινε τον Αύγουστο του 2005-1ο συγκεκριμένο χρονολογικό στοιχείο, συγκεκριμένη χρονολογία, κι όχι απλά μια εποχή).
5ο βιβλίο:Θυμάμαι ότι το διάβαζα τον επόμενο χειμώνα(γενικά, όποτε λέω χειμώνα, εννοώ όλη τη σχολική περίοδο, όχι μόνο Δεκέμβριο-Ιανουάριο-Φεβρουάριο), από το καλοκαίρι που διάβασα το 4ο. Ο βασικός λόγος που το θυμάμαι, είναι ότι με θυμάμαι να διαβάζω ένα συγκεκριμένο απόσπασμα, καθισμένος σε μια άδεια αίθουσα στο κολυμβητήριό μου, πριν κάνω <<μάθημα>>.
6ο βιβλίο:Θυμάμαι ότι το διάβασα σε ένα(μόλις) σαββατοκύριακο, το οποίο είχε έρθει επίσκεψη ένας φίλος του πατέρα μου κι είχαμε δει ένα ματς(που θυμήθηκα ποιο ήταν, έψαξα και βρήκα ότι παίκτηκε στις 19 Νοεμβρίου του 2005(-2ο συγκεκριμένο χρονολογικό στοιχείο))
7ο Βιβλίο:Θυμάμαι ότι το πήρα με το που βγήκε(κάτι που έγινε, όπως είδα κάνοντας μια <<μίνι>> έρευνα στο google, το Νοέμβριο του 2007)
Επομένως, αν <<πλέξουμε>> όλα αυτά τα στοιχεία μεταξύ τους(δε θυμάμαι βέβαια μόνο αυτά, αλλά αυτά αρκούν, δε χρειάζεται να πω περισσότερα λοιπόν εδώ), έχουμε τα εξής αποτελέσματα:
α)Το τέταρτο βιβλίο το διάβασα το καλοκαίρι του 2005(όταν ήμουν 10 χρονών κι είχα τελειώσει την τετάρτη δημοτικού).
β)Αφού το δεύτερο το διάβασα την επόμενη χρονιά από το πρώτο, και το πρώτο το διάβασα όταν πήγαινα τρίτη η τετάρτη, αυτό σημαίνει ότι(από τη στιγμή που το καλοκαίρι μετά την τετάρτη διάβασα το 4ο) ότι το πρώτο το διάβασα τα Χριστούγεννα του 2003(όταν πήγαινα τρίτη) και το δεύτερο την επόμενη χρονιά(χειμώνας-καλοκαίρι του 2005)
γ)Το τρίτο το διάβασα το καλοκαίρι του 2005, ανάμεσα στο 2ο και το 3ο
δ)Το πέμπτο και το έκτο τα διάβασα το φθινόπωρο του 2005, όταν πήγαινα πέμπτη
ε)Το έβδομο το διάβασα το Νοέμβριο του 2007(όταν πήγαινα πρώτη Γυμνασίου).
Έτσι, μέσω αυτής της διαδικασίας, κατάφερα να ανακαλύψω και τα υπόλοιπα <<κομμάτια του παζλ>> και να <<θυμηθώ>> σε τι ηλικία διάβασα το κάθε βιβλίο. Ενώ αρχικά, το μόνο που θυμόμουν συγκεκριμένα ήταν ότι διάβασα το 4ο το καλοκαίρι του 2005, σε ηλικία 10 ετών.
Τελείωνοντας την αναφορά μου στην <<τεχνική των συνειρμών>>, θέλω να τονίσω ότι πιστεύω πως, αν και μπορεί κάποιες φορές να είναι δύσκολο να πραγματοποιηθεί, είναι μια εξαιρετικά χρήσιμη τεχνική, η οποία τις περισσότερες φορές έχει αποτέλεσμα, καθώς, ακόμα κι αν κάποιος δεν θυμάται όσα θα ήθελε για ένα θέμα, αποκλείεται να μη θυμάται τίποτα. Είναι πολύ πιθανό, ακόμα κι από αυτά τα λίγα που θυμάται, αν τα ενώσει σωστά, να καταφέρει να φτάσει στην πληροφορία που επιθυμεί, όχι ενθυμούμενός τη απευθείας, αλλά ανακαλύπτοντάς τη μέσω της εις άτοπον απαγωγής(πχ εγώ ήξερα ότι το πρώτο βιβλίο το διάβασα ή στην τρίτη ή στην τετάρτη δημοτικού-από τη στιγμή που το δεύτερο θυμόμουν ότι το είχα διαβάσει ένα χρόνο μετά και ανακάλυψα, συνδυάζοντάς το με το γεγονός ότι άρχισα να το διαβάζω το χειμώνα, πριν το καλοκαίρι του 2005, δηλαδή στην τετάρτη δημοτικού, κατάλαβα ότι το πρώτο το διάβασα στην τρίτη).
Πριν τελειώσω και το σημερινό μου κείμενο, θα ήθελα να αναφερθώ και σε κάτι που ίσως έπρεπε να πω νωρίτερα, αλλά ήθελα πρώτα να μιλήσω για την τεχνική των συνειρμών. Τώρα, είναι πολύ σημαντικό να μιλήσουμε και για το ποιο είναι το μέτρο στην περίπτωση της μνήμης. Έκανα πριν μια μικρή αναφορά σε αυτό, λέγοντας ότι το μέτρο είναι να κρατάμε τις πληροφορίες και στο κεφάλι μας, αλλά και γραπτά, με τη μορφή σημειώσεων. Το καλύτερο βέβαια είναι να χρησιμοποιούμε τη μνήμη μας, αφού πρακτικά είναι αδύνατον να κρατήσουμε σημειώσεις για όλα τα θέματα που μας ενδιαφέρουν, οπότε, από τη στιγμή που αναγκαστικά θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε κάποτε τη μνήμη μας, θα πρέπει να την έχουμε εξασκήσει, ώστε να δουλεύει σωστά. Κι ο καλύτερος τρόπος να το κάνουμε αυτό, θα είναι να τη χρησιμοποιούμε και να βασιζόμαστε σε αυτή όσο περισσότερο μπορούμε. Όμως, ούτε και στη μνήμη μας μπορούμε να χωρέσουμε όλες τις πληροφορίες. Αυτό σημαίνει, ότι θα πρέπει να μοιράσουμε κατά κάποιον τρόπο τις πληροφορίες, άλλες να τις έχουμε στη μνήμη μας, κι άλλες σε γραπτές σημειώσεις ή βιβλία. Αρχικά, υπάρχουν οι πληροφορίες που πρέπει(για κάποιους λόγους) να θυμόμαστε οπωσδήποτε. Αυτές, το καλύτερο είναι να τις αποθηκεύουμε και στη μνήμη μας, και γραπτά, ώστε να σιγουρέψουμε ότι δεν θα τις χάσουμε. Από κει και πέρα, υπάρχει η κατηγορία των πληροφοριών που είτε δεν είναι τόσο σημαντικές, είτε είναι εύκολο να τις ξαναβρούμε, ακόμα κι αν τις χάσουμε. Αυτές τις πληροφορίες, δεν είναι αναγκαίο να τις συγκρατούμε, και στη μνήμη μας, και γραπτά. Θα έλεγα ότι αυτή η κατηγορία, χωρίζεται σε δύο υπό-κατηγορίες, αυτές που τις χρειαζόμαστε συχνά/για μια ευρεία γκάμα δραστηριοτήτων, κι αυτές που τις χρειαζόμαστε σπανιότερα/για συγκεκριμένες δραστηριότητες. Τις πρώτες είναι καλύτερα να τις έχουμε στο μυαλό μας, ώστε να μη χρειάζεται να τις ψάχνουμε συνέχεια, ενώ τις δεύτερες καλύτερα να τις έχουμε καταγεγραμμένες, ώστε να μην καταλαμβάνουν χώρο στο μυαλό μας, χώρο που θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε για πληροφορίες της πρώτης κατηγορίας ή της πρώτης υπό-κατηγορίας της δεύτερης κατηγορίας, αφού δυστυχώς, όσο καλή μνήμη κι αν έχει κάποιος, δεν μπορεί να θυμάται τα πάντα(πιστεύω πως, για να αποθηκεύσουμε μια νέα πληροφορία, πρέπει να <<σβήσουμε>> μια άλλη(τουλάχιστον από το <<συνειδητό>>, κατά τον Freud, μέρος της συνείδησης), ακόμα κι αν δεν αντιλαμβανόμαστε αυτό το <<σβήσιμο>>). Πριν κλείσω και με αυτό το θέμα, θέλω να πω και κάτι τελευταίο. Ποτέ δεν πρέπει να αφεθούμε να ξεχάσουμε όλες τις πληροφορίες για κάποιο θέμα. Ακόμα και για αυτά που δεν μας φαίνονται σημαντικά, πρέπει να κρατάμε έστω και κάποιες βασικές σημειώσεις(είναι καλύτερο να κρατάμε σημειώσεις, γιατί δεν υπάρχει και τόσο περιορισμένος <<χώρος>> σε αυτές, όσο στο μυαλό, αλλά καλύτερα να θυμόμαστε και κάποια λίγα πράγματα, σε περίπτωση που οι σημειώσεις χαθούν), ώστε σε περίπτωση που χρειαστεί να θυμηθούμε κάτι σχετικό με αυτά στο μέλλον, να μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την τεχνική των συνειρμών.
Φαντάζομαι ότι όλοι γνωρίζουν τι είναι η μνήμη και ποια η σημασία της. Σκοπός αυτού του κειμένου ήταν να την διασαφηνίσω ακόμα περισσότερο, αλλά και να εξηγήσω το πώς(κατά τη γνώμη-εμπειρία μου), μπορεί κάποιος να τη βελτιώσει(μπορεί να δυσκολευτεί-αρχικά- να το κάνει, αλλά αξίζει τον κόπο), αλλά και να τη χρησιμοποιήσει αποτελεσματικότερα. Ελπίζω να τον πέτυχα και συμβουλεύω τον καθένα να βελτιώσει τη μνήμη του-είναι ευεργετικό.
Homo Cogitans
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου