Κυριακή 3 Μαΐου 2020

10ο Άρθρο: Και ζήσαμε εμείς καλά..;

   "Και έζησαν αυτοί καλά, κι εμείς καλύτερα." Κλασική φράση για κλείσιμο παραμυθιών. Που καθησυχάζει τον αναγνώστη-ακροατή ότι οι ήρωες που αγάπησε είχαν μία καλή ζωή και τον γεμίζει με αισιοδοξία ότι ο ίδιος θα έχει μία ακόμα καλύτερη. Ένα επιπλέον παραμύθι θα μπορούσε να αποτελεί κι η ζωή μας τους τελευταίους 2-3 μήνες. Με μία πιθανή σημαντική διαφορά, ότι σε αυτή την ιστορία που πηγάζει από την πραγματικότητα, είναι επίσης αμφίβολο το αν θα υπάρχει καλό τέλος. Και ότι μετά από τόση προσπάθεια και πόρους ώστε να εξασφαλιστεί ότι οι ήρωές της, εμείς, θα ζήσουμε, είναι αμφίβολο το πόσοι θα ζήσουν καλά και πόσοι καλύτερα. Με λιγότερες από 24 ώρες να απομένουν μέχρι την έναρξη της σταδιακής (και ίσως και προσωρινής) άρσης των μέτρων για τον κορωναϊό και μετά από 1,5 μήνα από το προηγούμενο σχετικό μου κείμενο, θα ήθελα να κάνω μία νέα, αναθεωρημένη αποτίμηση της κατάστασης.

   Παρότι φύσει θεωρητικός με φιλοσοφική σκέψη, θεωρώ ότι τέτοιου είδους ζητήματα προσεγγίζονται καλύτερα πρακτικά-μαθηματικά. Συνεπώς, υπάρχουν ουσιαστικά 2 ενδεχόμενα για τον κορωναϊό. Το ένα είναι να είναι μία σοβαρότατη ασθένεια, ένας τρομακτικός εχθρός της ανθρωπότητας, που χρήζει σοβαρής μετροληψίας και προσοχής. Το άλλο είναι να μην είναι παρά ακόμα μία ασθένεια, όπως αρκετές ακόμα, που ναι μεν θέλει μία α προσοχή και θα τιμωρήσει όσους την πάρουν αψήφιστα, δεν είναι όμως λόγος να παραλύσουν (στην καλύτερη) - να διαλυθούν (στη χειρότερη) τα πάντα, ούτε θέμα με το οποίο πρέπει να ασχολούμαστε σχεδόν εξ' ολοκλήρου 2 μήνες. Καθώς ομολογουμένως δεν είμαι ειδικός επί τέτοιων θεμάτων, ώστε να ξέρω με σιγουριά ποια είναι η αλήθεια (κλίνω βέβαια ξεκάθαρα προς το 2ο), θα αναφερθώ και στα δύο.

   Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με το 1ο ενδεχόμενο. Ότι ο κορωναϊός είναι ένα τρομερό πρόβλημα, μία μεγάλη απειλή για όλη την ανθρωπότητα. Κάτι που, αν ισχύει, συνιστά σωστότατα όσα μέτρα έχουν ληφθεί μέχρι τώρα, από τους ηγέτες όλων των χωρών, και της Ελλάδας, συγκεκριμένα, στην οποία θα ήθελα και να εστιάσω. Σωστή η απαγόρευση μετακινήσεων, σωστή η απαγόρευση της κυκλοφορίας, σωστό το κλείσιμο ιδιωτικών και δημόσιων υπηρεσιών, και μεγάλο μπράβο σε όσους πήραν αυτές τις γενναίες αποφάσεις. Και κάπου εδώ, προφανώς, έρχεται ένα μεγάλο "αλλά". Γιατί τώρα υπάρχει άρση των μέτρων; Γιατί επανεπιτρέπεται η κυκλοφορία, γιατί ξανανοίγουν οι επιχειρήσεις; Ο κορωναϊός υπάρχει ακόμα, σωστά; Και με αυτά τα μέτρα θα ξαναρχίσει να διασπείρεται. Συνεπώς, η κυβέρνηση θέτει τις ζωές μας σε κίνδυνο, εκθέτοντάς μας σε αυτό τον επικίνδυνο, θανατηφόρο ιό. Αν είναι όντως τέτοιος, το σωστό θα ήταν τα μέτρα να συνεχιστούν εώς ότου να μην υπάρχει ούτε ένας άνθρωπος που κουβαλάει τον ιό (εν γνώσει μας έστω). Και παράλληλα, τα σύνορα να μείνουν κλειστά μέχρι να ανακαλυφθεί μία αξιόπιστη θεραπεία / ένα εμβόλιο. Κάποιες φορές πρέπει να είσαι διατεθειμένος να φτάσεις το μαχαίρι στο κόκαλο, όχι να φοβάσαι να πας μετά από ένα σημείο. Διαφορετικά, αφενός κάναμε μία τρύπα στο νερό αυτούς τους 2 μήνες (καθώς ο ιός θα ξαναρχίσει τώρα να διασπείρεται) και αφετέρου η κυβέρνηση θέτει τις ζωές των πολιτών της σε κίνδυνο.

   Πάμε και στο δεύτερο ενδεχόμενο, τώρα. Ο κορωναϊός είναι ένας ακόμα μικροοργανισμός που προσβάλλει τον άνθρωπο, όπως τόσοι και τόσοι ακόμα, με παράγοντα που του προσδίδει μία έξτρα επικινδυνότητα το ότι δεν έχουμε βρει ακόμα μία αξιόπιστη θεραπεία. Και που οι περισσότεροι τον περνάνε σχετικά ήπια, παρόμοια με μία ίωση, με εξαίρεση ευπαθείς ομάδες (κυρίως ηλικιωμένοι και άνθρωποι με αναπνευστικά προβλήματα) που κινδυνεύουν ακόμα και με θάνατο. Αυτό το τελευταίο, ότι πλην εξαιρέσεων, κινδυνεύουν ευπαθείς ομάδες κι όχι ο οποιοσδήποτε είναι πάρα, πάρα πολύ σημαντικό. Όχι, προφανέστατα, επειδή αδιαφορώ για αυτές. Δεν θα μπορούσα άλλωστε, από τη στιγμή που έχω και γω δικούς μου ανθρώπους που ανήκουν σε εκείνες. Αλλά επειδή αυτό μας δίνει μία προβλεπτική ικανότητα όσον αφορά τον ιό. Ξέρουμε ποιους χτυπάει κυρίως, ξέρουμε ποιοι κινδυνεύουν και, συνεπώς, ξέρουμε ποιους πρέπει να προστατεύσουμε. Το λέω εξαρχής, θα μπορούσαν οι περισσότεροι να συνεχίζουν να ζουν, προσέχοντας, και να μπουν σε καραντίνα μόνο οι ευπαθείς ομάδες. Είτε μισθώνοντας το κράτος νοσηλευτές να τους φροντίζουν όσο αυτοί μένουν κλεισμένοι σπίτια τους, είτε φτιάχνοντας έκτακτους ξενώνες για αυτούς, είτε με άλλους τρόπους που δεν μπορώ να σκεφτώ εγώ. Δύσκολο; Ναι. Ασύμφορο οικονομικά; Ξεκάθαρα. Όχι όμως πιο δύσκολο και πιο ασύμφορο από το να παραλύει μία ολόκληρη χώρα, ολόκληρα συστήματα, για έναν ιό που απειλεί ουσιαστικά (βάσει στοιχείων) ένα 7-8% του πληθυσμού, το οποίο ξέρουμε και ποιο είναι.

   Τι είναι αυτό που έχουμε καταφέρει αυτή τη στιγμή ως χώρα; Έχουμε πολύ λιγότερα κρούσματα και θανάτους από τις περισσότερες άλλες χώρες, όπως θα μπορούσαν να πουν οι εκπρόσωποι κι οι υποστηρικτές αυτής της πολιτικής που ακολουθήθηκε. Ναι σωστά, σίγουρα, προκύπτει από στοιχεία και (μάλλον) δεν μπορεί κανείς να το αμφισβητήσει. Ωστόσο, έχω δύο ενστάσεις επ' αυτού. Πρώτον, όλα αυτά αφορούν το παρόν. Ο ιός θα συνεχίσει να υπάρχει. Και η Ελλάδα είναι μία "παρθένα" χώρα σε αυτόν, αφού το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού δεν έχει νοσήσει και άρα αποτελεί πρόσφορο έδαφος για τη διασπορά του. Κάτι που είναι πολύ πιθανό να γίνει και πολύ σύντομα, τώρα που ο κόσμος θα ξαναρχίσει να κυκλοφορεί, οι υπηρεσίες θα ξαναανοίξουν και που θα δεχτούμε (λογικά) και επισκέπτες από το εξωτερικό. Υπάρχει κάποια πρόληψη έναντι σε αυτό ή εναποθέτουμε τις ελπίδες μας απλά στο ότι οι υψηλές θερμοκρασίες δεν ευνοούν τον ιό; Επίσης, μία διαλυμένη οικονομία, όπως θα καταλήξουμε, αν δεν είμαστε ήδη, με τι πόρους θα μπορέσει να αντισταθεί σε μία τέτοια, νέα επίθεση του ιού; Γενικά, νομίζω είναι πολύ νωρίς και πολύ ανώριμο να πούμε από τώρα ότι η Ελλάδα γλίτωσε τα χειρότερα από τον κορωναϊό (χάρη στα μέτρα κυβέρνησης κι επιστημονικής ομάδας). Δεύτερον, ωραία, ας δεχτούμε ότι η ζωή εξασφαλίστηκε. Η ποιότητα της ζωής; Παίζει αυτή κανένα ρόλο; Τι ποιότητα ζωής θα έχουμε, όταν πολλοί Έλληνες θα βρεθούν ξανά κάτω από το όριο της φτώχειας, όταν υπηρεσίες όπως τα σχολεία θα έχουν δεχτεί ένα σοβαρότατο πλήγμα, όταν οι άνθρωποι θα έχουν βιώσει τον (τόσο ανθυγιεινό) εγκλεισμό, που θεωρώ, προσωπικά, πιθανότατο να επαναληφθεί κι αρκετές φορές, στο μέλλον;

   Εδώ θέλω τους επιστήμονες, τους "ειδικούς". Εδώ θέλω τον κύριο Τσιόδρα, που έχουν/είχαν πολλοί αγιοποιήσει. Σε ένα παιδί γυμνασίου, αν του δώσεις ως δεδομένα ότι α)έχουμε πρόβλημα με έναν ιό που απειλεί την υγεία, ως και τη ζωή των ανθρώπων και β)ο ιός αυτός μεταδίδεται μέσω της επαφής μεταξύ των ανθρώπων, πιθανότατα θα καταλήξει στο (λογικότατο) συμπέρασμα ότι πρέπει να απομονωθούμε, ώστε να προστατευτούμε από αυτόν. Ωραία, μπράβο, συγχαρητήρια. Λυπάμαι, αλλά προσωπικά, όταν μιλάμε για ανθρώπους με τόσα πτυχία και μόρφωση, επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας που χειρίζεται ένα τέτοιο σοβαρό ζήτημα, δεν μου αρκεί αυτή η προφανής, απλοϊκή λύση. Μπορεί να την δεχτώ, αν παραδεχτεί ότι ο ιός αυτός ξεπερνάει με κάποιον τρόπο την ιατρική επιστήμη, όσα γνωρίζουμε σήμερα. Μπράβο πάντως δεν θα του πω για αυτή την πρόταση. Επίσης, ο κύριος Τσιόδρας, που νευρίασε κιόλας προχθές, επειδή τον έθιξαν γιατί φάσκει κι αντιφάσκει σε θέματα όπως τα παιδιά που από "υγειονομικές βόμβες" έγιναν ακίνδυνα κι η χρήση της μάσκας που από κακή έγινε απαραίτητη (και η μη χρήση της τιμωρείται με σοβαρό πρόστιμο), πού ήταν όταν στην Κίνα γινόταν χαμός, πριν 4-5 μήνες; Γιατί δεν προέβλεψε, αν μη τι άλλο, ότι θα ετίθετο κι η χώρα μας σε κίνδυνο, όταν ο ιός έφτανε, αργά ή γρήγορα, ώστε να προτείνει στην κυβέρνηση εξονυχιστικούς έλεγχους και καραντίνα για όσους έρχονταν από το εξωτερικό, ως και κλείσιμο των συνόρων; Φανταστείτε, να βλέπαμε σε άλλες χώρες να γίνονταν όλα αυτά που γίνονται και τώρα αλλά σε μας ο ιός απλά να μην είχε έρθει ποτέ/να είχε απομονωθεί άμεσα. Εκεί τον θέλω τον κύριο Τσιόδρα, εκεί θα του πω μπράβο, εκεί θα θαυμάσω τα πτυχία και τις γνώσεις του, για αυτό τον πληρώνω ως Έλληνας πολίτης. Όσο και για τον έτερο της παρέας, τον κύριο Χαρδαλιά. Μας έχει πρήξει κι αυτός με τα "Μένουμε Σπίτι" και με την ανάγκη-υποχρέωσή μας να προστατεύσουμε τους συμπολίτες μας που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες. Όταν η κυβέρνηση κόβει συντάξεις-επιδόματα σε ηλικιωμένους, όταν η υγεία ιδιωτικοποιείται όλο και περισσότερο, όταν η οικονομία μας θα πληγεί σε σημείο που θα μας πάρει όλους η μπάλα, όχι μόνο τις ευπαθείς ομάδες, τότε πού είναι ο κύριος Υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη; Τι θα κάνει τότε; Τον ενδιαφέρουν αυτά; Τα γνωρίζει-προβλέπει; Ή είναι ο κορωναϊός το μόνο μας πρόβλημα, η μόνη απειλή; Από την πείνα ή την αδυναμία αγοράς φαρμάκων και θεραπειών, δεν (θα) πεθαίνουν άνθρωποι; Συμπολίτες μας; Πολλοί περισσότεροι από ότι από κορωναϊό;

   Λυπάμαι πολύ, αλλά δυστυχώς αδυνατώ να αποδώσω εύσημα στους επικεφαλής τόσο της επιστημονικής ομάδας, όσο και της πολιτικής ηγεσίας. Μπορεί να κάνω και λάθος, εδώ θα είμαστε και θα δούμε. Αλλά αυτή τη στιγμή, από όπου και να το πιάσω, είτε δεχόμενος ότι ο κορωναϊός είναι μία μεγάλη απειλή, είτε ότι είναι απλά μία φούσκα, βλέπω τρανταχτά λάθη και παραλείψεις. Και δεν μπορώ να δεχτώ ότι οι έμπειροι ειδικοί δεν βλέπουν αυτά που βλέπει ένας 25χρονος χωρίς εξειδικευμένες γνώσεις επί ενός τέτοιου θέματος. Βρίσκω συχνά τον εαυτό μου να αναρωτιέται τι συμβαίνει τελικά, είναι οι "ειδικοί" υπεύθυνοι ανόητοι σε βαθμό που δεν καταλαβαίνουν βασικά πράγματα ή ύπουλοι σε βαθμό που κάνουν ό,τι κάνουν επίτηδες; Νιώθω απόγνωση με το πρώτο, οργή με το δεύτερο, και μία γενική, τεράστια, πρωτόγνωρη για μένα επιθυμία να είμαι τελικά ο τόσο λάθος εγώ.

                                                           Homo Cogitans